Paul Riezebos
Als er in korte tijd sprake is van een hoog aantal sterfgevallen door een ziekte en deze zich over verschillende continenten verspreid, is er sprake van een pandemie. In de geschiedenis is zo’n pandemie vaak voorgekomen. In dit artikel een overzicht van acht van de meest desastreuze pandemieën:
De pest van Justinianus
In de zesde eeuw na Christus werd het Oost-Romeinse rijk getroffen door een uitbraak van wat bekend kwam te staan als de pest van Justinianus. De pest verspreidde zich hoogstwaarschijnlijk vanuit Ethiopië en kwam via Egypte terecht in de Oost-Romeinse hoofdstad Constantinopel (het huidige Istanbul). In het Romeinse Rijk alleen al stierven er per dag vijfduizend mensen aan deze ziekte. De ziekte stak in de jaren erna regelmatig de kop op en eiste dan nieuwe slachtoffers. Tot 770 na Christus wordt er melding van deze uitbraak gemaakt.
De pest of de zwarte dood
De pest richtte tijdens de Middeleeuwen grote schade aan. De ziekte ontstond waarschijnlijk rond 1330 in China en verspreidde zich daarna via het Mongoolse rijk richting Europa. De bacteriën werden verspreid door vlooien en luizen. In tegenstelling tot eerdere aannames, werden deze vlooien en luizen vooral door mensen verspreid en niet door ratten. Ander onderzoek heeft aangetoond dat de zwarte dood door dezelfde bacterie werd verspreid als de pest van Justinianus.
Cholera
De bacteriële ziekte Cholera komt al voor sinds de oudheid. Hoewel individuele gevallen de hele geschiedenis door voorkomen, kende deze ziekte meerdere grote uitbraken die in korte tijd veel mensenlevens eisten. Bij elk van de vijf bekendste cholera pandemieën vielen er honderdduizenden doden. De bacterie komt vooral voor in warm en vervuild water.
De Spaanse Griep
Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog werd de wereld getroffen door de Spaanse Griep. In korte tijd maakte het virus meer slachtoffers dan de Eerste Wereldoorlog. De Spaanse Griep werd waarschijnlijk overgedragen van dieren op mensen. De zich razendsnel verspreidende ziekte maakte veertig tot honderd miljoen slachtoffers over de hele wereld. In Nederland stierven 27.000 mensen
Hongkong griep
Een andere griep die in korte tijd veel slachtoffers maakte, was de Hongkong griep. Deze griep brak in 1968 uit in Hongkong en eiste in korte tijd ongeveer 1 miljoen slachtoffers. Het virus verspreidde zich in de herfst van dat jaar naar Europa en Australië en via terugkerende soldaten van de Vietnamoorlog naar de Verenigde Staten. De ziekte was niet erg besmettelijk maar maakte wel een groot aantal slachtoffers, wat vooral te wijten was aan het gebrek aan maatregelen dat werd genomen om het virus in te perken.Het virus kwam in de jaren erna terug, maar maakte nooit meer zoveel slachtoffers.
Ebola
Het Ebolavirus heeft officieel geen pandemieën veroorzaakt, omdat het zich niet over meerdere continenten heeft verspreid. Tóch was de angst bij de de ontdekking van het virus groot dat het wereldwijd voor slachtoffers zou zorgen. Dit werd uiteindelijk geen werkelijkheid, maar binnen het continent Afrika zijn er veel mensen overleden aan Ebola. Vooral de eerste uitbraak in 1976 en de recente uitbraak in 2014 zorgden voor veel slachtoffers. Bij de laatste uitbraak werden Congo en een groot deel van West-Afrika getroffen.
Sars
In 2002 brak in China het SARS virus uit. Omdat het in eerste instantie werd verzwegen door de Chinese regering, werden er pas laat maatregelen genomen. Het virus kon zich zo gemakkelijk verspreiden naar 28 landen. In totaal stierven meer dan 900 mensen aan het virus, waarvan de meesten uit China afkomstig waren.
Mexicaanse Griep
Vanaf maart 2009 verspreidde zich vanuit Mexico de Mexicaanse griep. Deze griep werd ook wel varkensgriep genoemd, omdat gedacht werd dat varkens het op mensen overbrachten. Later bleek dit niet te kloppen. Vanuit Mexico verspreidde het virus zich eerst naar de Verenigde Staten en later over de rest van de wereld. In totaal waren er meer dan 260 duizend griepgevallen en 13,5 duizend doden. In Nederland werden ongeveer 15 duizend inwoners besmet en overleden 54 mensen ten gevolge van de griepuitbraak.
Duidelijk overzicht van deze besmettelijke ziektes.